Nauczanie

5.05.2009 

Temat: Opanowanie, czystość serca i umysłu, przez którą widzimy Boga

Teksty: 2 P 1, 3-11; Ps 134; Łk 24, 44-49

          W tym czasie Wielkanocnym, kiedy mówimy o zwycięstwie Jezusa nad grzechem, śmiercią i szatanem, chcę jednak wrócić do tematyki, którą rozważamy przez cały rok od ostatniego zesłania Ducha Świętego. Chcę wrócić do owoców Parakleta, tym razem do dziewiątego owocu -„opanowania”.

          Bóg buduje na naturze człowieka, a opanowanie jest cnotą naturalną, taką którą ceniono już przed chrześcijaństwem. Na przykład stoicy uważali ją za jedną z najważniejszych cnót, jakie powinni osiągnąć w pracy nad swoim charakterem. Podobnie jest w kulturze wschodu (Japonia, Chiny). Dzisiaj też ceni się opanowanie przynajmniej w niektórych dziedzinach życia.

          W Nowym Testamencie mamy już kilka fragmentów, które mówią o opanowaniu. Zacytuję niektóre z nich. Pierwszy tekst będzie dotyczył cech biskupa. Powinien być: „gościnnym, miłującym dobro, rozsądnym, sprawiedliwym, pobożnym, powściągliwym, (to jest właśnie opanowanie) przestrzegającym niezawodnej wykładni nauki, aby przekazując zdrową naukę, mógł udzielać upomnień i przekonywać opornych”. Powinien być powściągliwym, opanowanym, zresztą, kto nie chce mieć takiego przełożonego. Jeśli jest to człowiek impulsywny to niestety bardzo często będzie krzywdził. Opanowanie jest związane ze sprawiedliwością, z pobożnością, ponieważ płynie z ogólnej postawy religijnej, z solidności, poddawaniu się temu, co jest wartościowe, a unikaniu tego, co może niszczyć tą wartość, czyli różnych chorych emocji.

          Drugi fragment z Listu do Koryntian. Tym razem do was wszystkich: „Lecz jeśli nie potrafiliby zapanować nad sobą, niech wstępują w związki małżeńskie” (1 Kor 7, 9).Św. Paweł mówi, że jeśli ktoś nie potrafi panować nad swoją zmysłowością seksualną, bezwzględnie powinien wejść w związek małżeński. Chociaż z drugiej strony zaleca opanowanie, bo mówi, że lepiej jest wybrać taką drogę jak on: Pragnąłbym, aby wszyscy byli jak i ja (w. 7); tym, którzy nie wstąpili w związki małżeńskie, oraz tym, którzy już owdowieli, mówię: dobrze będzie, jeśli pozostaną jak i ja (w. 8). Celem tego opanowania jest osiągnięcie wolności od spraw ziemskich: Chciałbym, żebyście byli wolni od utrapień. Człowiek bezżenny troszczy się o sprawy Pana, o to, jak by się przypodobać Panu. (7,32) Opanowanie służy opanowaniu pożądliwości zmysłowej i podobaniu się Panu.

          W 1 Kor 9, 25 św. Paweł mówi o opanowaniu się w ramach porównania życia uczniów Chrystusowych do wysiłków sportowców, którzy pragną zwyciężyć w zawodach: „Każdy, który staje do zapasów, wszystkiego sobie odmawia; oni, aby zdobyć przemijającą nagrodę, my zaś nieprzemijającą”. Tak jak ci ludzie dla osiągnięcia przemijającego zaszczytu - tak chrześcijanie dla wiecznej nagrody powinni dać z siebie wszystko - w pierwszym rzędzie powstrzymując się od tego, co utrudnia osiągnięcie ich celu.

          Ostatni fragment 2 P 1, 5-7: „Dlatego też właśnie wkładając całą gorliwość, dodajcie do wiary waszej cnotę, do cnoty poznanie, do poznania powściągliwość, do powściągliwości cierpliwość, do cierpliwości pobożność, do pobożności przyjaźń braterską, do przyjaźni braterskiej zaś miłość”. Piotr pisze do tych, którzy odwrócili się od starego życia i przyjęli Dobrą Nowinę, aby z gorliwością budowali na darze wiary cnotę (czyli pewną umiejętność), do niej poznanie (czyli rozeznawanie, co jest naprawdę nauką Bożą a co herezją), a przy poznawaniu koniecznie powściągliwość (czyli opanowanie, zdrowy rozsądek, niepodejmowanie pochopnych decyzji, nie zachwycanie się emocjami, itd.), potem cierpliwość (czyli, że w drodze wiary nie ma łatwych sukcesów, ale systematyczna praca), potem pobożność i miłość do braci i Boga.

          Podsumowanie tego rozważania. W chrześcijaństwie opanowanie jest, więc przede wszystkim czystością serc i umysłu. Nie jest sztuką dla sztuki, aby mnie inni pochwalili, abym się czuł dumny z siebie, jaki jestem doskonały. Chrześcijańskie opanowanie jest, więc czystością serca i umysłu - odrzuceniem tego wszystkiego, co przesłania wzrok naszej duszy, jest pokonaniem wewnętrznego wroga - złych skłonności, które są w nas, jako smutne dziedzictwo grzechu pierworodnego. Jest ono owocem Ducha Św., który nie niszczy natury, ale ożywia i podnosi na wyższy poziom to wszystko, co w niej jest dobre i piękne - także naturalne cnoty opanowania i wstrzemięźliwości. Duch pomaga zapanować nad sobą i nad zewnętrznymi wrogami, o ile tylko pozwolimy Mu działać i przygotowujemy się na Jego działanie przez wytrwałą pracę nad sobą i konsekwentną walkę z własną słabością.